حضور ایرانی‌ها در قیام مختار به خونخواهی امام حسین(ع) بسیار پررنگ است با این حال، منابع تاریخی گزارش‌هایی از یاران ایرانی امام حسین (ع) ثبت کرده‌اند که در جریان عاشورا در کنار حضرت حضور داشتند.
به گزارش مجله خبری؛ در منابع تاریخی درباره یاران و اصحاب ایرانی امام حسن مجتبی(ع) اطلاعات چندانی وجود ندارد، اما درباره یاران ایرانی امام حسین(ع) در جریان عاشورا، گزارش های ضد و نقیض زیادی وجود دارد. در نوشتار پیش رو آنچه تا حدود زیادی مورد اتفاق مورخان قرار گرفته به عنوان یاران و اصحاب ایرانی امام حسن و امام حسین(ع) مطرح خواهد شد.
درباره یاران ایرانی امام حسین(ع) در کربلا اتفاق نظری وجود ندارد. برخی حتی سی نفر هم گفته اند. باقر شریف قرشی می نویسد: سپاه امام حسین(ع) در کربلا از دو عنصر عرب ها و موالی یا غلامان غیر عرب تشکیل شده بود و برخی از موالی افتخار ایرانی بودن را داشتند که نام تعدادی از آنها را در کتاب خودبه شرح ذیل آورده است.
مشهورترین موالی در کربلا:
1. سالم بن عمر: او از موالیان و از شیعیان کوفه بود و در کربلا به شهادت رسید.
2. سعید غلام عمر بن خالد صیداوی که در روز عاشورا به شهادت رسید.
3.سعد حرث، از موالیان حضرت علی(ع) بود. بعد خدمت امام حسن(ع) و سپس در محضر امام حسین(ع) بود و در روز عاشورا به شهادت رسید.
4. شبیب غلام حرث جابری، 5-واضح ترکی از موالیان حارث سلیمانی،6-قارب بن عبدالله دوئلی، 7-نصر بن ابی نیزر،8-اسلم بن عمرو ترکی، 9-جابر بن حجاج کوفی سلمانی؛ از دیگر موالیانی بودند که در روز عاشورا در کنار سیدالشهداء(ع) افتخار شهادت را پیدا کردند.
