فیلمبردار فیلم کوتاه باید مختصات و منطق ژانری را بشناسد

صادق داوری دولت‌آبادی فیلمبردار سینما معتقد است فیلم کوتاه؛ انتقال مفهوم به مخاطب در هر «فریم» است و به همین دلیل فیلمبرداری عنصر تعیین کننده‌ای در آن محسوب می‌شود.

به گزارش گروه فرهنگ و هنر مجله خبری؛ صادق داوری دولت‌آبادی فیلمبردار سینما درباره وضعیت فیلمبرداری در سینمای کوتاه و تفاوت آن با سینمای بلند، توضیح داد: قطعا فیلمبرداری فیلم کوتاه، متفاوت از فیلمبرداری یک فیلم بلند سینمایی است. مهمترین عنصر تعیین‌کننده در این زمینه هم زمان است. شما در فیلم کوتاه از تک‌تک فریم‌ها باید برای انتقال یک مفهوم استفاده کنید. حتی نورپردازی و ترکیب‌بندی در قاب‌ها باید عیار بیشتری داشته باشند و با دقت و وسواس بیشتری اجرا شوند. ممکن است در یک سکانس از یک فیلم سینمایی، خیلی نیازمند رعایت ملزومات تکنیکال نباشید، یا اگر هم رعایت می‌کنید، خیلی واجد بار دراماتیک نیستند، اما در یک فیلم کوتاه، هر فریم باید مفهومی را به مخاطب منتقل کند، چراکه بستر زمانی روایت شما، بستری محدود است.

وی ادامه داد: به همین دلیل انتخاب‌ها و وسواس‌ها برای اجرا هم برای کارگردان و هم برای فیلمبردار،‌ در فیلم کوتاه جدی‌تر است و باید با دقت و وسواس بیشتری عمل کرد.

این فیلمبردار سینما درباره شباهت فضای فیلم‌های کوتاه در سال‌های اخیر و لزوم تجربه ژانرهای متنوع در این حوزه گفت: متأسفانه ما باید این موضوع را بپذیریم که متأسفانه سینمای ما به دلایل مختلف به سمت موضوعات اجتماعی گرایش پیدا کرده است. موضوعاتی که بخشی از آن‌ها ریشه در جامعه امروز دارد و لازمه پرداختن به آن‌ها این است که فیلمساز سراغ سوژه‌هایی برود که از دل جامعه بیرون می‌آید. متأسفانه همه فیلمسازان ما دارند به همین سمت می‌روند. ما فیلمسازان موفقی هم در عرصه بین‌المللی داشته‌ایم و برخی از جوان‌ترها که وارد این عرصه می‌شوند احساس می‌کنند با کار کردن بر روی این سوژه‌ها، موفقیت‌شان تضمین شده است. احساس می‌کنم یک شرایط غیرارادی به‌وجود آمده که بیشتر فیلمسازان کوتاه را به سمت این دست موضوعات سوق داده است.

داوری درباره تنوع ژانری در سینمای کوتاه هم با اشاره به یکی از فیلم‌های موفق سال‌های اخیر در سطح جهانی گفت: این فیلم درباره فضاهای آخرزمانی است و فیلمبرداری و نور در آن مختصات خاص خود را دارد. اگر کسی می‌خواهد فیلمبرداری را در ژانرهای مختلف را تجربه کند و از فضای رئال سینمای اجتماعی فاصله بگیرد، مشخصاً‌ باید مختصات و منطق آن ژانر را بلد باشد تا براساس همان منطق نورپردازی و ترکیب‌بندی را انجام دهد. طبیعتا اگر فیلمبرداری با این پیش‌فرض سراغ ژانرهای متنوع برود که می‌خواهد همان مدل فیلم‌های رئال اجتماعی با آن ژانرها مواجه شود، مطمئناً در این حوزه به توفیق نخواهد رسید.

وی افزود: من سال گذشته فیلم کوتاه «فشن» را در جشنواره فیلم کوتاه تهران به‌عنوان فیلمبردار داشتم که برای فضاسازی آن به یک فضای فانتزی رسیده بودیم. لوکیشن کار ما ثابت بود اما نورپردازی و فضاسازی فنی،‌ تأثیر به سزایی در شکل‌گیری فضای بصری فیلم داشت. ما با شناختی که از ژانر و فضای مورد نیاز آن داشتیم، به این خروجی رسیدیم.

داوری درباره این گزاره که سینمای کوتاه مخاطب خاص خود را دارد، توضیح داد: بالاخره سینمای ایران هم بخشی از سینمای جهان است اما مسئله این است که مجموعه عملکرد و شرایط سینمای کوتاه ما را به سمت فیلم‌هایی با مضامین خاص سوق می‌دهد. گویی برخی هیأت‌های انتخاب و داوری ما در تأیید و تثبیت رویکرد جشنواره‌های خارجی کار می‌کنند. مثلا وقتی فیلمی به جشنواره‌های خارجی می‌رود و مورد استقبال قرار می‌گیرد، بعد که به ایران می‌آید، در جشنواره‌های داخلی هم بیشتر به آن توجه می‌شود. بین بچه‌های فیلم‌کوتاه این مقوله جا افتاده است که اگر می‌خواهید فیلم‌تان در جشنواره‌های داخلی بهتر دیده شود، اول پخش جهانی آن را پیگیری کنید!

این فیلمبردار سینما در ادامه گفت: این‌ها موضوعاتی است که سینمای کوتاه ما را به سمت موضوعات و فضاهای خاص سوق داده است.

سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذر پندار از ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۱ برگزار می‌شود. اخبار و اطلاعات مربوط به این رویداد بین‌المللی در سایت انجمن سینمای جوانان ایران به نشانی www.iycs.ir قرار دارد.